W ostatnich latach powstaje coraz więcej badań na temat wpływu flory jelitowej na organizm człowieka i niejednokrotnie badania te przynosiły zaskakujące wnioski, podkreślające rolę mikrobioty w organizmie człowieka. Badania te wykazały wpływ flory na regulację wielu głównych układów organizmu, w tym ośrodkowego układu nerwowego. Nie tak dawno doczekaliśmy się podsumowania dotychczasowych prac w materii wpływu mikrobioty na układ nerwowy.
Zawdzięczamy to myszom
Znaczna część wiedzy na temat tego, jak flora jelitowa wpływa na działanie centralnego układu nerwowego wywodzi się z badań na specjalnie przystosowanych do eksperymentów myszach, np. takich u których całkowicie usunięto mikrobiotę.
Naukowcy zauważyli, że bez mikrobioty myszy nie są w stanie w pełni się rozwinąć, mając wiele deficytów w aspektach neurologicznych. Dojrzewanie oraz mielinizacja neuronów, aktywacja mikroglei, neurogeneza – te procesy bez flory jelitowej nie mogę zajść prawidłowo.
Co więcej, gdy myszy zostały w eksperymentach pozbawione mikrobioty, znacząco rosła ilość stanów zapalnych w obszarze układu nerwowego, a także rosła przepuszczalność tzw. bariery krew-mózg, której to pierwotnym zadaniem jest hamowanie przedostawania się do mózgu z krwi związków potencjalnie dla niego szkodliwych.
Są to charakterystyczne cechy występujące w przypadku chorób neurologicznych pochodzenie immunologicznego, jak stwardnienie rozsiane (SM).
Te dotychczasowe badania na myszach pozbawionych flory doprowadziły do lepszego zrozumienia, jak flora jelitowa powiązana jest z rozwojem zaburzeń neurologicznych, a także chorób neurodegeneracyjnych.
Mikrobiota: filar zdrowego układu nerwowego
W kolejnych badaniach naukowcy skupili się na tym, jak mikroorganizmy jelitowe mogę być wykorzystywane w celach leczniczych w przypadku występowania chorób neurologicznych.
W wypadku leczenia stwardnienia rozsianego, dla przykładu, naukowcy odkryli, że wieloszczepowe preparaty probiotyczne podawane 2x dziennie przez okres 2 miesięcy, miały wpływ przeciwzapalny i odwróciły niekorzystne zmiany flory jelitowej u osób z SM.
Co więcej, badanie kliniczne na dzieciach ze spektrum zaburzeń autystycznych, wykazało że dzieci, które miały dokonany przeszczep mikrobioty miały znacznie mniej dolegliwości gastrojelitowych (które uznawane są za współegzystujące w przypadku osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu), a także poprawie uległo ich zachowanie.
Te odkrycia sugerują, że niektóre mikroorganizmy żyjące w naszych jelitach mogą dostarczać nam potencjalnych korzyści w przypadku zaburzeń neurologicznych i warto dalej badać ich wpływ, co może w przyszłości przynieść lekarstwo na niektóre zaburzenia neurologiczne, a także choroby neurodegeneracyjne.
Naukowcy zaczęli się interesować również powiązaniami flory jelitowej i jej potencjalnego mechanizmu regulacyjnego fizjologię oraz zachowania w przypadku takich zaburzeń neurologicznych, jak choroba Huntingtona, epilepsja czy stwardnienie zanikowe boczne.
Dla przykładu – naukowcy odkryli, że mikrobiota zaangażowana jest w zmiany synaptyczne, które zachodzą w rejonach mózgu zmienionych przez epilepsję. Dowiedli również, że terapeutyczny efekt diety ketogenicznej w przypadku epilepsji jest zależny od składu flory jelitowej.
Ostanie badania wykazały także, że wiele leków nie będących antybiotykami wpływa na zmiany mikrobioty jelitowej, co podkreśla wagę dalszego badania wpływu leków na florę jelitową, a zwłaszcza tą przepisywaną w kierunku leczenia zaburzeń neurologicznych.
Punkty kluczowe
- nieprawidłowy skład flory jelitowej zaburza prawidłowy rozwój neurologiczny
- mikrobiom powiązany jest z takimi zaburzeniami neurologicznymi, jak epilepsja czy SM
- odpowiednio przeprowadzona terapia preparatami probiotycznymi zmniejsza nasilenie objawów niektórych zaburzeń neurologicznych
- efekt terapeutyczny diety ketogenicznej w przypadku epilepsji jest zależny od flory jelitowej
- nie-antybiotyczne leki również mogą zmieniać skład flory jelitowej, co może być szczególnie istotne w przypadku osób, które mają przepisane przez lekarza leki psychoaktywne (potencjalny efekt błędnego koła w wyniku zażywania leków, które być może szkodzą jednemu z fundamentów zdrowia neurologicznego – florze jelitowej)
Bibliografia
- DOI: 10.1016/S1474-4422(19)30356-4
