Niedoczynność tarczycy występuje wtedy, gdy tarczyca nie wytwarza wystarczającej ilości hormonów tarczycy, aby zaspokoić potrzeby organizmu. W najprostszych słowach tarczyca jest niewystarczająco aktywna. Przeciwieństwem jest nadczynność tarczycy, w której tarczyca wytwarza zbyt dużo hormonu tarczycy. Postaramy się dzisiaj wyjaśnić tajniki chorób związanych z tarczycą!
Hormony tarczycy regulują nasz metabolizm i sposób, w jaki organizm zużywa energię. Jeśli poziomy tyroksyny są niskie, wiele funkcji organizmu ulega znacznemu spowolnieniu.
Tarczyca to organ znajdujący się z przodu szyi poniżej krtani i ma dwa płaty, jeden po każdej stronie tchawicy.
Jest gruczołem wydzielania wewnętrznego, zbudowanym ze specjalnych komórek wyspecjalizowanych do wytwarzania hormonów tarczycowych. Hormony to przekaźniki chemiczne, które przekazują informacje do narządów i tkanek organizmu, kontrolując procesy takie jak metabolizm, wzrost, oraz reakcje układu nerwowego.
Produkcja hormonów tarczycy jest regulowana przez hormon stymulujący tarczycę (TSH), który jest wytwarzany przez przysadkę mózgową. To z kolei jest regulowane przez podwzgórze, obszar mózgu. TSH zapewnia wytwarzanie wystarczającej ilości hormonów tarczycy w celu zaspokojenia potrzeb metabolicznych organizmu.
Tarczyca wytwarza dwa hormony tarczycy, trijodotyroninę (T3) i tyroksynę (T4). Regulują one metabolizm i wpływają również na następujące funkcje organizmu:
- Rozwijanie się układu nerwowego
- Odpowiednie natężenie oddychania
- funkcje układu sercowego
- utrzymanie stałej temperatury ciała
- siłę napięcia mięśni
- nawilżenie skóry
- regulację cyklów miesiączkowych
- utrzymanie wagi
- utrzymanie poziomu cholesterolu
Objawy niedoczynności tarczycy zwykle obejmują między innymi:
- przewlekłe zmęczenie
- przybieranie na wadze
- nietolerancja zimna
- spowolnienie akcji serca
- ból stawów i mięśni, skurcze i osłabienie
- problemy z układem trawiennym
- sucha skóra
- cienkie, łamliwe włosy i paznokcie
- zmniejszone pocenie się
Leczenie niedoczynności tarczycy polega na uzupełnianiu hormonu tarczycy odpowiednimi lekami. Obecnie lekarze nie mogą wyleczyć niedoczynności tarczycy, ale w większości przypadków mogą pomóc chorym ściśle ją kontrolować.
Jod i odżywianie
Jod jest niezbędnym minerałem dla funkcji tarczycy. Niedobór jodu jest jedną z najczęstszych przyczyn rozwoju wola lub nieprawidłowego powiększenia tarczycy. Osoby z niedoczynnością tarczycy powinny omówić z lekarzem wszelkie istotne zmiany w diecie, zwłaszcza rozpoczynając dietę bogatą w błonnik lub jedząc dużo soi i innych warzyw krzyżowych.
Niedoczynnością tarczycy można zwykle odpowiednio leczyć, postępując zgodnie z zaleceniami wykwalifikowanego lekarza. Przy odpowiednim leczeniu poziom hormonów tarczycy powinien powrócić do normy.
Osoby z autoimmunologiczną chorobą Hashimoto mogą między innymi zainteresować się dietą bezglutenową. Badania sugerują związek między celiakią a autoimmunologiczną chorobą tarczycy w których gluten może działać jako składniki zapalne. Unikanie glutenu może pomóc w nieceliakicznych chorobach autoimmunologicznych, ale ważne jest, aby porozmawiać z lekarzem przed jakimikolwiek diametralnymi zmianami diety, również tymi pod względem usunięcia z diety produktów zawierających gluten.
Inne produkty spożywcze i składniki odżywcze również mogą być niekorzystne dla zdrowia tarczycy, zwłaszcza jeśli są spożywane w dużych ilościach. Są to między innymi:
- soja, ponieważ może wpływać na wchłanianie tyroksyny
- jod, znajdowany w wodorostach oraz w suplementach diety, w tym w niektórych multiwitaminach
- suplementy uzupełniające żelazo, ponieważ mogą wpływać na wchłanianie tyroksyny
- warzywa krzyżowe, takie jak kalafior, jarmuż i kapusta, mogą przyczyniać się do przerostu wola. Jednakże by osiągnąć tak niekorzystny efekt trzeba naprawdę jeść je w dużej ilości!
Brak równowagi jodu
Jod jest potrzebny do produkcji hormonów tarczycy, ale jego poziom musi być zrównoważony. Za dużo lub za mało jodu może prowadzić do niedoczynności lub nadczynności tarczycy. Proponowane są niektóre naturalne środki na niedoczynność tarczycy, ale ważne jest, aby najpierw porozmawiać z lekarzem, ponieważ leczenie w przypadku poważnych chorób musi być odpowiednio przeprowadzone dla własnego bezpieczeństwa.
Selen: Osoby z niektórymi rodzajami problemów z tarczycą mogą odnieść korzyści z zażywania selenu, ale należy go stosować tylko po omówieniu suplementacji z lekarzem. Naukowcy zauważają, że „niedobór lub nadmiar tego mikroelementu może być związany z niekorzystnymi skutkami dla tarczycy”. Przyjmowanie suplementów z Selenem może być niebezpieczne dla zdrowia jeśli nie jest dobrane przez specjalistę do prowadzenia terapii związanych z chorobami tarczycy.
Witamina D: Niedobór jest związany ze zwiększoną intensywnością choroby Hashimoto. Suplementacja może być konieczna do osiągnięcia korzystnego poziomu witaminy D we krwi, wynoszącego conajmniej 50 ng/dl.
Probiotyki: u niektórych osób z niedoczynnością tarczycy mogą wystąpić niekorzystne zmiany w jelicie cienkim, w którym zaczynają rozprzestrzeniać się bakterie z jelita grubego, gdzie nie są normalnie zlokalizowane. Stan ten znany jest jako przerost bakteryjny jelita cienkiego (SIBO).
W jednym badaniu 40 pacjentów uzyskało nieprawidłowe wyniki testu oddechowego. Po terapii probiotykiem zawierającym Bacillus clausii przez jeden miesiąc wynik testu dla 19 uczestników stał się normalny. Zarówno antybiotyki, jak i probiotyki okazały się skuteczne w przypadku SIBO. Dodatkowo, dla osób z autoimmunologicznymi i zapalnymi stanami tarczycy, suplementy zawierające kurkumę (zawierająca co najmniej 500 mg kurkuminy) i kwasy omega-3 mogą pomóc w poprawie stanu zapalnego.
Diagnozowanie
W celach diagnozy lekarze zwykle przeprowadzają badanie fizykalne i wywiad lekarski w celu analizy przypadłości. Zalecana jest również morfologia krwi pod względem zawartości hormonów tarczycowych.
Jeśli pomiar TSH jest powyżej normy, pacjent może mieć niedoczynność tarczycy. Analogicznie jeśli poziomy TSH są poniżej normy, pacjent może cierpieć na nadczynność tarczycy. Testy autoprzeciwciał T3, T4 i tarczycy są dodatkowymi badaniami krwi stosowanymi w celu potwierdzenia rozpoznania zaburzeń tarczycowych.
Lekarz może również przeprowadzić kompletny panel tarczycy, testując poziomy T3 i T4, TSH i autoprzeciwciał tarczycy, aby w pełni ustalić zdrowie i aktywność tarczycy. Może również zalecić testy sprawdzające poziom cholesterolu, enzymów wątrobowych, prolaktyny i sodu.
Ludzie mają większe ryzyko rozwoju choroby tarczycy, jeśli cierpią na takie choroby, jak zespół Turnera lub choroby autoimmunologiczne, takie jak toczeń lub reumatoidalne zapalenie stawów. Ryzyko niedoczynności tarczycy jest wyższe u osób z historią chorób tarczycy w rodzinie i osób w wieku powyżej 60 lat.
