Berberyna, to roślina, której aktywne związki zasłynęły głównie z tego, że okazały się równie skuteczne [1], co popularny lek – metformina – stosowany w przypadku osób z zaburzeniami metabolicznymi, takimi jak insulinooporność czy cukrzyca dietozależna. To dość spore zaskoczenie, że naturalny suplement może mieć właściwości równie silne, co lek na receptę, a przy tym nie posiadać jego skutków ubocznych na układ pokarmowy (metformina powoduje dolegliwości gastryczne i utrudnia wchłanianie witaminy B12, która i tak nie przyswaja się łatwo). Berberyna ma co najmniej kilka zastosowań, pomijając to w kontekście zaburzeń metabolicznych, jak np. działanie antybiotyczne na układ pokarmowy (sprawdza się w przypadku tzw. SIBO wodorowego) czy przeciwlękowe, antydepresyjne – i o tych ostatnich, neurologicznych własnościach berberyny mowa w tym tekście.
DZIAŁANIE ANTYDEPRESYJNE
Berberyna oddziałuje podobnie, jak niektóre leki psychoaktywne, ponieważ hamuje działanie enzymu MAO-A [2]. Enzym ten odpowiada za rozkład monoamin, jakimi są serotonina, norepinefryna oraz dopamina. Aktywność enzymów MAO (A oraz B) rośnie wraz z postępującym wiekiem, skutkując mniejszą ilością dostępnych neuroprzekaźników, które kontrolują nasze emocje. Badania na myszach wykazały, że podaż berberyny drogą pokarmową spowodowała wzrost krążących w mózgu neurotransmiterów –serotoniny (o 23% przy podaniu drogą pokarmową), norepinefryny, dopaminy [3, 4]. Skutkiem większej ilości tych neuroprzekaźników jest lepsze samopoczucie i to też raportuje wiele osób, które suplementują berberynę.
Poza tym, związki aktywne tej rośliny wykazują wpływ na receptory sigma-1 [5], które wiemy, że są powiązane z depresją i obecnie trwają prace nad lekami antydepresyjnymi opartymi o ten mechanizm [6].Oddziałanie antydepresyjne berberyny oparte jest również o obniżanie cytokin prozapalnych w rdzeniu kręgowym, co jednocześnie sprawia, że ta posiada własności przeciwbólowe (ilość krążących cytokin prozapalnych jest ściśle związana z odczuwaniem bólu w przypadku stanu zapalnego) [7].Wspomnieć warto, że antydepresyjny wpływ berberyny również zmniejsza stany lękowe, jak wykazały badania na myszach, podobnie jak w przypadku leków przeciwlękowych, jak np. diazepam [8].
POZOSTAŁE ODDZIAŁYWANIA NA MÓZG
Poza tym, berberyna zmniejsza stany zapalne w obrębie neuronów [9], co też przekłada się na mniejszą skłonność do depresji, ale również zmniejsza szanse na powstanie chorób neurodegeneracyjnych.A skoro mowa o chorobach związanych z funkcjami neuronów, nadmienić trzeba, że berberyna wpływa korzystnie na przypadki choroby Alzheimera i nie tylko przez zmniejszenie stanów zapalnych, ale również przez hamowanie rozkładu neuroprzekaźnika acetylocholiny [10, 11, 12]. Co więcej, zmniejsza koncentrację szkodliwego dla mózgu beta-amyloidu [13], który znacznie przyspiesza rozwój chorób neurodegeneracyjnych, zwłaszcza choroby Alzheimera.Berberyna wpływa również korzystnie na aktywność białka BDNF w mózgu [14], które odpowiada za tworzenie nowych neuronów, odporność na stres, a także – jak wykazało badanie na myszach uzależnionych od morfiny – jest bardzo istotnym elementem dla mózgu, gdy mowa o wychodzeniu z nałogu.
Wspomniane mechanizmy prowadzą nas do kolejnej korzyści wynikającej ze stosowania omawianej rośliny – poprawy pamięci i procesu nauczania. Berberyna, jak zauważono w pewnym badaniu [15] wzmacnia długotrwale (LTP) synapsy w pewnych obszarach mózgu. Tu jednak trzeba oddać, że efekt ten jest marginalny, ale cały czas większy niż żaden.
INTERAKCJE Z LEKAMI I ZIOŁAMI
Berberyna hamuje w pewnym stopniu działanie cytochromów P450 i z tego tytułu może zmieniać działanie niektórych leków i ziół, w których metabolizm P450 są zaangażowane [16, 17].
PODSUMOWANIE
Berberyna to bardzo wszechstronny suplement, który na kilku płaszczyznach wykazuje wyraźne oddziaływanie, w tym pod kątem pracy mózgu. Zmniejsza tendencję do depresji, poprawia samopoczucie, a przede wszystkim zmniejsza ilość stanów zapalnych oraz prozapalnych dla mózgu związków, które w przyszłości mogą wywołać nieodwracalne zmiany neurodegeneracyjne. Berberyna jest co najmniej dobrą inwestycją w zdrowie naszego mózgu, a jej stosowanie może sprawić, że pesymistyczne myśli odejdą w niepamięć i zaczniemy czerpać więcej radości z życia.
Ref:
- doi: 10.1016/j.metabol.2008.01.013.
- doi: 10.1016/j.ejphar.2008.05.043
- https://doi.org/10.1016/j.lfs.2007.08.003
- doi: 10.1016/j.ejphar.2008.05.043
- doi: 10.1155/2015/723093
- doi: 10.1586/ern.09.40.
- doi: 10.3760/cma.j.issn.0376-2491.2018.14.011.
- doi: 10.1016/j.lfs.2004.04.032.
- doi: 10.1016/j.brainresbull.2017.08.008
- doi: 10.1016/j.bmcl.2010.09.013.
- doi: 10.1248/bpb.32.1433.
- doi: 10.1211/jpp.58.5.0015.
- doi: 10.1016/j.bbrc.2006.11.043.
- doi: 10.4196/kjpp.2012.16.6.379.
- doi: 10.1016/j.ejphar.2012.10.020.
- doi: 10.1007/s00228-011-1108-2.
- doi: 10.1002/ptr.2399.